حجامت،تاریخچه و فواید

حجامت روشی برای درمان یا پیش گیری برخی از بیماری هاست که علاقمندان و معتقدان زیادی دارد.

این عمل که سابقه طولانی در زندگی بشر برای آن جستجو شده نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای مختلف مورد تایید بسیاری از صاحب نظران میباشد.

در طب سنتی و اسلامی به این عمل بسیار توصیه شده و روایات بسیاری از معصومین (ع) در خصوص فواید و لزوم آن نقل شده است.

همچنین در بسیاری از کشورها که ریشه کهم طب سنتی آنان بسیار مورد توجه اطبا و متخصصین بوده است ،این عمل بسیار مورد تایید است.کشورهایی مانند چین ،هند و پاکستان،اروپای شرقی و کشورهای افریقایی با توجه به تجارب خود و فواید حاصل از روشهای عملی این عمل هموز در قالب های مختلف و برای پیشگیری  یا درمان برخی از بیماریها از آن استفاده میکنند.

حجامت از دید بوعلی سینا

همانطور که میدانید کتاب قانون دانشمند شهیر ایرانی بوعلی سینا صدها سال مرجع آموزشهای طبی در اروپا بوده است. وی که تحقیقات خود را بر اساس یافته های حکمای یونانی  و تلفیق آنها با دستاوردهای خود با هوشی سرشار و اندیشه فلسفی آمیخته بود ،درخصوص این عمل به عنوان یک عمل کاملا تایید شده برای تنظیم طبایع چهارگانه نام میبرد و برای صفرا و سودا نیز مفید میداند.

مقایسه حجامت با اهدا خون

برای بسیاری از افراد این سوال وجود دارد که آیا بین این عمل و اهدا خون تفاوتی است وکدامیک از آنها میتواند مفیدتر باشد؟

میزان سموم خون که از این عمل خارج میشود 23 برابر خون های وریدی است . فراوانی مسمومیت های مختلف مانند مسمومیت های غذایی،شیمیایی،آلرژیک ،آلودگی هوا با توجه به وجود سرب پراکنده در هوا و آلایندهای دیگر به مقدار قابل توجهی از راه خون این عمل قابل دفع میباشد.همچنین کلسترول خون حجامت 5بابر خون وریدی است که یکی از روشهای کنترل کلسترول نیز محسوب میشود.

حدیث وارد شده که از حضرت پیامبر (ص) در این خصوص بیان کننده واضح این موضوع خواهد بود:

سم از هر کجا به بدن وارد شود،از محل حجامت قابل خروج است.

در اهدای خون یکی از اهداف اصلی تامین منابع بانک خون است و این خون قابل استفاده مجدد است در حالیکه خون دفع شده از این عمل که مقدار آن بسیار کمتر از اهدا خون است دور ریخته میشود.

البته نوع این عمل و ظرافت های لازم آن در دستیابی به اهداف این عمل بسیار موثر است.مقدار خراش،میزان خراش،زمان حجامت و میزان بادکش از جمله این عوامل هستند.

انواع حجامت

در طب سنتی این عمل به دو روش قابل انجام است:

حجامت خشک یا بادکش

حجامت تر

در روش حجامت خشک ،خونی از بدن خارج نمیشود و تنها با عمل مکش در مواضعی از بدن این عمل موجب انبساط عروق و رفع انسداد آنها میگردد.اما در حجامت تر با خارج شدن خون متخصص به اهداف مورد نظر درمانی و پیش گیری میرسد.

البته مواضع این عمل بسته به خواسته یا تشخیص متخصص ،جاهای مختلفی از بدن است که حتما در این خصوص باید افراد آگاه و با تجربه اقدام به این عمل بنمایند.

حجامت های سر ،بین دو کتف و کمر از معروفترین این عمل هستند که برای بهبود عملکرد نقاط مختلف بدن بکار میروند.

البته روش های دیگری نیز انجام میشود که بسته به مشگلات شخص و تشخیص متخصص این امر ملاحظات خود را داراست.مواضعی مانند ران ها،کفل ها،چانه،ساعد،زانو،ساقین و زیر ناف و …

روش انجام حجامت

شخص بعد از مراجعه به متخصص امر و ابراز شرح حال دقیق برای تشخیص بجای نوع این عمل،موضعی که قرار است این کار انجام شود را ضدعفونی نموده سپس با تنگی مانند لیوان بادکش انجام میشود تا سطحپوست حدود 1 تا 2 سانتی متر از حالت معمول متورم شود.سپس با ایجاد چند خراش سطحی انتظار انجام میگردد تا خون مورد نظر از محل خراش ها خارج گردد.معمولا حداکثر خون خارج شده 50 تا 70 سی سی باید باشد.

معمولا این روش بین 15 تا 20 دقیقه به طول میکشد.در این عمل به صورت خشک عمل خون گیری انجام نمیشود.

زمان مناسب حجامت

در طب اسلامی و سنتی زمانهای خاص و ویژه ای برای این عمل تعیین شده تا بر اساس تجارب حاصله اثربخشی آن قابل توجه تر گردد.

اما معمولا هوای معتدل مانند چهل روز اول بهار و چهل روز آغاز پاییز بیشتر توصیه میشود.

چه کسانی نباید حجامت کنند

معمولا افراد زیر 6 سال و بالای 60 سال نباید این روش را انجام دهند ، مگر به تشخیص متخصص این امر.معمولا کسانی که دچار کم خونی هستند نیز به آنها این روش توصیه نمیشود.همچنین بانوان باردار و بانوان در دوران عادت ماهیانه.

البته برخی از مشگلات در افراد باعث میشود که متخصصین برای آنها یا این کار را توصیه نکنند یا به روش های تخصصی تر نسبت به این کار مبادرت کنند که مسلمالازمه این امر در اختیار گذاشتن اطلاعات لازم از وضعیت جسمانی قبل از این عمل برای متخصص خواهد بود.

توصیه های قبل و بعد از حجامت

توصیه گردیده با شکم گرسنه یا سیر این کار انجام نشود.همچنین 12 تا 24 ساعت قبل و بعد از حجامت نباید سیگار کشید.

بهتر است چند ساعت قبل از این کار یک لیوان آب انار شیرین به منظور رقیق شدن خون میل شود.

تا 24 ساعت بعد از این عمل نبایستی استحمام نمود.همچنین میل نمودن آب انار بعد از حجامت نیز مفید ارزیابی میشود.12 تا 24 ساعت قبل و بعد از حجامت از فعالیت های شدید بدنی و هیجانات زیاد عصبی حتما پرهیز شود.

حجامت را در مراکز معتبر انجام دهید

هر چند این عمل صدها سال است که بوسیله حکما و اطبا علوم قدیمی به انجام رسیده است و تجارب کافی در بسیاری از آنان در این خصوص وجود دارد،اما با توجه به رسمیت شناختن حجامت توسط سیستم های علوم پزشکی در کشور و اعطاء مجوزهای لازم و خاص به برخی از کلینیک ها و پزشکان ،بهتر است جهت اطمینان خاطر از عواقب ناشی از این عمل ،از مراکز معتبر در شهر و دیار خود در این خصوص بهره بگیرید.

در پایان با ذکر حدیثی از پیامبر اکرم (ص) در خصوص اهمیت این عمل ،مطلب فواید حجامت را به پایان میبریم.

جبرئیل آنچنان مرا به حجامت توصیه نمود که تصور کردم حجامت از واجبات است.

تدوین:مجله ایران